:: Welcome ::
یکی از اصلی ترین پایههای اقتصاد در کشور ایران، «صنعت و معدن» است. صنعت هر کشور در کنار معدن و کشاورزی آن کشور میتواند تمامیفعالیتهای تولیدی یک جامعه را در بر گیرد و به طور مسلم نقش حیاتی را در پیشرفت اقتصادی کشور ایفا میکند. در این بخش به اختصار به کلیه صنعت یا صنایع و کلیه معدنها و یا معادن کشورمان میپردازیم.
«صنایع»، مجموعهای از صنعتهای مختلفی است که تمام فعالیتهای اقتصادی را که با تولید کالا، خدمات و با استفاده از ماشین آلات و تجهیزات ساخت بشر سروکار دارد را شامل میشود. با وجود اختلاف نظرها در خصوص تعاریف صنعت، پرفسور مایکل پورتر،یکی از برجسته ترین نظریه پردازان اقتصاد در جهان، صنعت را چنین تعریف میکند: «صنعت عبارت است از گروه شرکتهایی که محصولات آنها جایگزین نزدیکی برای هم هستند.»
مهمترین و اساسی ترین صنایع ایران به ترتیب اولویت عبارتند از: نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد، خودروسازی، سد سازی، نساجی، شیمیایی، غذایی، الکتریکی و الکترونیکی. البته علاوه بر اینها صنایع در ایران شامل صنایع دستی از جمله: فرش ، گلیم و زیلو، منبت کاری، خاتم کاری و سفال گری میشود که ما در این جا، مهم ترین این صنایع را بیان میکنیم
صنعت نفت
نفت؛ علاوه بر این که در عرصه تولید و اقتصاد از اهمیت ویژهای برخوردار است، دارای پیشینه و تاریخ خاص خود نیز است. براساس اکتشافات باستان شناسی، مردم درههای نیل، دجله و فرات، چین و ایران از همان دوران آغازین با نفت آشنا بوده اند و از قیر به عنوان ملاط در ساختمان، نصب و چسباندن جواهرات و ظروف سفالی و اندود کردن کشتیها استفاده میکردند
صنعت گاز
براساس نوشتههای مورخین، کشور ایران، به ویژه در مناطق غرب و جنوب غرب دارای حوزههای مهم نفت و گاز هستند. در گذشته برخی از سفرههای زیرزمینی با فرسایش خاک و یا حرکت گسلها، به دلیل عمق کم، در سطح زمین جاری بودند و ایرانیان از نفت و گاز به گونهای ابتدایی، تصادفی و بدون برنامه ریزی و بیشتر به منظور روشن نگه داشتن آتش معابد و آتشکدهها استفاده میکردند.
صنعت پتروشیمی
«صنایع پتروشیمی» در ایران ، قدمتی نزدیک به ۴٠ سال دارد. تاسیس «بنگاه کود شیمیایی» و به دنبال آن آغاز عملیات احداث «کارخانه کود شیمیایی» در سال ۱۳۳۷، موجب پیدایش این صنعت درایران شد. در سال ١٣۴٣ هـ. ش، به منظور تمرکز و توسعه این صنعت، «شرکت ملی صنایع پتروشیمی» تاسیس و کار خود را آغاز کرد. هدف از تاسیس این شرکت، تبدیل فرآوردههای نفتی به فرآوردههای غیرنفتی از جمله پلیمرهای خام و لاستیک بود
صنعت فولاد
آلیاژهای آهن که دارای ۰/۰۲۵ درصد تا حدود ۲ درصد کربن باشند فولاد نامیده میشوند. بنابراین فولاد ترکیبی است از آهن، کربن و عناصر آلیاژی. کیفیت فولاد به درصد کربن موجود در آن، عملیات حرارتی انجام شده بر روی آن و فلزهای آلیاژ دهنده موجود در آن بستگی دارد. مهم ترین عناصر آلیاژی موجود در فولاد عبارتند از: کربن، منگنز، سیلیوم، فسفر، گوگرد، کروم، نیکل ملیبدن، کبالت، تنگستن، وانادیوم، تیتانیوم، نیوبیم، آلومینیوم، قلع، مس، سرب، ازت و هیدروژن. البته درصد افزوده عناصری چون قلع، مس، سرب، ازت و هیدروژن در تولید فولاد اندک است.
صنعت فولاد
«صنعت فولاد»، نه تنها یکی از مهم ترین پایههای اقتصادی هر کشور محسوب میشود بلکه امروزه اقتصاددانان، یکی از شاخصهای ارزیابی صنعتی بودن یک کشور را مصرف سرانه فولاد آن کشور ذکر کرده اند. به همین دلیل در کشور ما هم اقدامات اساسی در این خصوص صورت گرفته است، به این ترتیب که اولین گام اساسی در کشور ما در جهت دستیابی به این صنعت در سال ۱۳۳۸ هـ. ش، برداشته شد و «شرکت ملی ذوب آهن ایران» شکل گرفت و بعد از چند سال، یعنی در سال ۱۳۵۱ هـ. ش، «شرکت ملی صنایع فولاد ایران» تاسیس شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامیدر سال ۱۳۵۸ هـ. ش، «شرکت ملی فولاد ایران» با «شرکت ملی ذوب آهن ایران» ادغام شده و «شرکت ملی صنایع فولاد ایران» بوجود آمد که تا سال ۱۳۸۱ هـ. ش، تنها شرکت متولی فولاد در کشور بود. در حال حاضر نیز «شرکت ملی فولاد ایران» به عنوان یکی از شرکتهای مهم «سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران» و «وزارت صنایع و معادن» در امر تولید و توسعه فولاد کشور فعالیت دارد
صنعت خودروسازی
«صنعت خودروسازی ایران»، با قدمتی حدود ۴۵ سال، پس از صنعت نفت، فعال ترین صنعت ایران به شمار میآید و در حال حاضر، به عنوان بخش مهمیاز کل صنعت و اقتصاد ملی کشور است.
در اوایل قرن بیستم، به دستور مضفرالدین شاه قاجار، اولین اتومبیل سواری که «یک اتومبیل فورد» بود از کشور بلژیک خریداری شد و به دنبال این اقدام مظفرالدین شاه و نیز به دلیل گسترش شهرنشینی، نیاز به استفاده از این وسیله نقلیه محسوس شد و واردات این محصول از کشورهای آمریکا و انگلیس از سال ۱۳۰۰ هـ . ش، افزایش یافت
صنعت سدسازی
«صنعت سدسازی» در ایران، یکی دیگر از صنایع مهم کشور محسوب میشود. ایرانیان به دلیل کمبود آب و کاهش نزولات جوی، از دیرباز به این صنعت توجه خاصی داشتند. به طوری که ساخت سد، بند یا آبگیر بر اساس نیاز ساکنین هر منطقه و با توجه به شرایط جغرافیایی آن منطقه انجام میشد.
صنعت هوایی
صنعت هوایی ایران در سال ۱۳۴۵ با هدف ساخت و تعمیر اساسی انواع هواپیماهای نظامیو تجاری و نیز تولید قطعات مورد نیاز این محصولات تاسیس شد. این صنعت که توسط سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح اداره میشد، پس از پیروزی انقلاب اسلامیو جنگ تحمیلی عراق علیه ایران با وجود تحریمهای اقتصادی و نظامی، توانست با تکیه بر تخصص و پشتکار متخصین ایرانی، مسیر رشد و خودکفایی را طی نموده و به تولید انبوه موتور جتها، قطعات یدکی هواپیماها، بدنه هواپیماها، انواع ملخها، چترهای نجات، چترهای فرود خودکار و غیر خودکار و غیره بپردازد
صنعت کشتیرانی
تاسیس صنعت کشتیرانی در ایران اولین بار در سال ۱۳۴۶، در پی افزایش واردات و تردد کشتیهای خارجی در بندرهای داخلی کشور روی داد. در سال ۱۳۴۰ یعنی قبل از تاسیس صنعت کشتیرانی در ایران، تعدادی از مسئولان کشور، به ویژه مسئولان مرتبط با سیستم بانکی و سازمان برنامه و بودجه، اقدام به بررسی و مطالعه در خصوص طرح تاسیس نخستین و بزرگ ترین شرکت کشتیرانی ایران، راه اندازی ناوگان حمل و نقل دریایی منظم، بررسی موقعیت جغرافیایی ایران، داشتن مرزهای طولانی آبی، دسترسی به آبهای گرم و حساسیت حیاتی حمل و نقل کالا از طریق دریا کردند. پس از انجام این مطالعات، در اولین اجلاس، که در مرداد سال ۱۳۴۶ برگزار شد مجمع عمومیموسسین تصویب شد و شرکتی با نام شرکت کشتیرانی ملی آریا فعالیت خود را در این تاریخ شروع کرد.
صنعت دفاعی
صنعت دفاعی ایران در سال ۱۳۰۴ با نام «قورخانه» در میدان توپخانه، میدان امام خمینی (ره) ، فعالیت خود را با تولید تفنگ برنو آغاز کرد. همزمان با تحولات صنعتی و نیز بروز جریان جنگهای بزرگی چون جنگ جهانی دوم، صنایع دفاعی و نظامیایران نیز دستخوش تحولات اساسی گردید و در طی سالهای ۱۳۲۰هـ. ش و ۱۳۴۰ نام «قورخانه» ابتدا به « اداره تسلیحات» و سپس سازمان صنایع نظامیتغییر یافت. در پی این تحولات، خرید تکنولوژی فشنگهای خانواده ۶۲/۷، تفنگ ژ ۳، خطوط تولید باروت و مواد منفجره شروع شد و فعالیتهای صنعت مهمات سازی، مسلسل سازی و شیمیایی پارچین نیز افزایش یافت
صنایع دستی
علاوه بر صنایع ذکرشده، ایران در زمینه «صنایع دستی» نیز دارای سابقهای درخشان است به طوری که این هنر با تاریخ مردم این سرزمین عجین است. در خصوص «صنایع دستی» تعاریف مختلفی شده است ما به برخی از این تعاریف اشاره میکنیم:
لغت نامه دهخدا: «آن چه با دست ساخته میشود، از پارچه، قالی، ساختههای فلزی و غیره. مقابل صنایع ماشینی.